Tăng cường quá trình trao đổi thông tin
Sáng 06/5, Tạp chí Xây dựng phối hợp với Viện Kinh tế xây dựng và các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước hoạt động trong lĩnh vực xây dựng tổ chức Hội thảo “Áp dụng BIM trong công trình hạ tầng giao thông – Thách thức và giải pháp”.
Hội thảo có sự tham gia phối hợp và đồng hành của các cá nhân, tổ chức đến từ nhiều cơ quan, doanh nghiệp, cùng 500 điểm cầu đến từ các cơ quan quản lý nhà nước ở 63 tỉnh, thành phố, các ban quản lý dự án, doanh nghiệp, cá nhân hoạt động trong lĩnh vực xây dựng, giao thông.
Trong bài phát biểu khai mạc Hội thảo, ông Nguyễn Thái Bình – Tổng Biên tập Tạp chí Xây dựng cho biết, quá trình áp dụng BIM trong hoạt động xây dựng tại Việt Nam đã trải qua 3 giai đoạn: Giai đoạn thí điểm từ ngày 22/12/2016 khi Quyết định số 2500/QĐ-TTg ban hành và có hiệu lực;
Giai đoạn khuyến khích áp dụng từ ngày 03/3/2021 khi Nghị định số 15/2021/NĐ-CP của Thủ tướng Chính phủ ban hành và có hiệu lực;
Và giai đoạn bắt buộc áp dụng đối với công trình cấp 1 các dự án đầu tư xây dựng mới sử dụng vốn đầu tư công, vốn nhà nước ngoài đầu tư công và đầu tư theo phương thức đối tác công tư. Thực hiện từ ngày 17/3/2023 khi Quyết định số 258/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt Lộ trình áp dụng BIM trong hoạt động xây dựng được ban hành và có hiệu lực.
Trong bối cảnh nguồn lực của xã hội đang đầu tư rất lớn cho lĩnh vực hạ tầng giao thông nhưng mới chỉ có một vài dự án thí điểm áp dụng nên chưa thể đánh giá hết được hiệu quả của việc áp dụng BIM.
Do đó, nhu cầu tìm hiểu về BIM trong lĩnh vực hạ tầng giao thông là vô cùng cần thiết để áp dụng BIM hiệu quả trong: Thiết kế, thi công và quản lý xây dựng các dự án hạ tầng giao thông theo yêu cầu bắt buộc của Thủ tướng Chính phủ.
TS Phan Hữu Duy Quốc – Chủ tịch HĐQT Công ty CP Searefico E&C đánh giá, việc áp dụng BIM cho công trình xây dựng ở Việt Nam được bắt đầu vào những năm 2014 – 2015, chủ yếu là ở các công ty xây dựng hoặc tư vấn liên quan đến mảng xây dựng dân dụng. Ở mảng hạ tầng, việc áp dụng BIM chậm hơn vài năm và chưa ở mức độ phổ biến như trong lĩnh vực xây dựng dân dụng.
Do đó, ở thời điểm này, việc áp dụng BIM cho công trình hạ tầng có thể sẽ gặp khó khăn, vì chưa có sự đồng bộ và sẵn sàng của các bên liên quan trong chuỗi giá trị công trình hạ tầng, đặc biệt là chủ đầu tư, cơ quan thẩm định, phê duyệt thiết kế.
Tuy nhiên, TS Phan Hữu Duy Quốc khẳng định, việc áp dụng BIM không phụ thuộc vào quyết tâm của một nhóm người, mà cần có sự động bộ. Vì vậy, chủ đầu tư có thể quyết định quy mô áp dụng BIM phù hợp với nguồn lực của chính chủ đầu tư cũng như nguồn lực của các bên liên quan.
Mục tiêu của Lộ trình áp dụng BIM
Ông Tạ Ngọc Bình – Viện Kinh tế Xây dựng cho biết, mục tiêu của Lộ trình áp dụng BIM đối với chủ đầu tư, tư vấn và nhà thầu là tăng cường quá trình trao đổi thông tin giữa cơ quan quản lý nhà nước về xây dựng, chủ đầu tư, tổ chức tư vấn, nhà thầu thi công xây dựng; nâng cao chất lượng sản phẩm thiết kế; hỗ trợ xây dựng phương án tổ chức thi công, tổ chức và quản lý các nguồn lực trong quá trình xây dựng, kiểm soát chất lượng xây dựng; hỗ trợ qúa trình nghiệm thu, phục vụ cho giai đoạn quản lý, vận hành công trình.
Đối với cơ quan quản lý nhà nước, BIM là công cụ để hỗ trợ trong quá trình thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước (thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi, thiết kế xây dựng triển khai sau thiết kế cơ sở, cấp phép xây dựng, quản lý xây dựng, kiểm tra công tác nghiệm thu…
Ông Noah Arles – Giám đốc Nhóm chuyên gia Kỹ thuật AEC ASEAN, Autodesk cho biết, dữ liệu được phát triển và cập nhật liên tục trong dự án áp dụng BIM sẽ giúp chủ đầu tư và các bên liên quan kiểm soát được tình trạng dự án và đưa ra những quyết định tốt nhất trong quá trình thực hiện.
Minh chứng cho nhận định này là 2 dự án điển hình: Trung tâm vận tải đa phương tiện ở Los Angeles (Mỹ) và cao tốc ở Nauy được đại diện của Autodesk chia sẻ tại Hội thảo cho thấy, lợi ích của việc áp dụng BIM đã hỗ trợ quản lý chất lượng, hạn chế rủi ro, tăng tốc thời gian hoàn thành và đảm bảo ngân sách dự kiến trong việc thực hiện dự án.
Từ góc nhìn của tăng trưởng xanh trong giao thông vận tải, ông Nguyễn Huy Bình – Giám đốc bộ phận iBIM Công ty TNHH Chodai & Kiso-Jiban Việt Nam cho biết, ứng dụng BIM có thể giúp giảm thiểu tác động của các công trình xây dựng đến môi trường và đô thị, giảm ùn tắc, giảm khí thải, đảm bảo an toàn cho công nhân cũng như người lưu thông trên đường.
Việc sử dụng BIM có thể giúp thiết kế các công trình xây dựng sao cho phù hợp với quy hoạch và môi trường xung quanh. BIM cũng giúp quản lý việc sử dụng tài nguyên và tối ưu hóa việc sử dụng năng lượng, giảm lượng chất thải xây dựng sinh ra trong quá trình xây dựng và vận hành công trình.
Nhận định về những khó khăn, thách thức khi áp dụng BIM trong doanh nghiệp, PGS.TS Trần Chủng – Chủ tịch VARSI chia sẻ, doanh nghiệp phải trang bị máy móc tiên tiến như trang bị máy quét Lidar, Scaner để dữ liệu ra pointcloud, trang bị phần mềm, trang trị máy tính cấu hình cao để thực hiện, từ đó làm tăng chi phí.
Bên cạnh đó, doanh nghiệp cũng cần phải đào tạo nhân sự biết sử dụng các phần mềm, sử dụng thiết bị công nghệ số; xây dựng quy trình làm việc BIM cho công ty nên phải có đội ngũ am hiểu về chuyên môn và các nghiệp vụ. Ngoài ra, quy định của Nhà nước chưa hoàn thiện cho các công tác BIM trong tính khối lượng từ mô hình 3D, chưa có đơn giá định mức cho BIM, vì vậy doanh nghiệp có thể phải cùng lúc hoàn thành hai bộ hồ sơ pháp lý của dự án.
Ông Hoàng Đức Hùng – Phó trưởng Phòng Quản lý chất lượng và nghiên cứu phát triển, Tổng công ty Tư vấn thiết kế Giao thông vận tải – CTCP (TEDI) nêu những khó khăn thách thức trong áp dụng BIM, như: Đầu tư lớn máy móc, thiết bị, phần mềm; Điều chỉnh dây chuyền sản xuất, đào tạo nguồn nhân lực, chưa thể có ngay lực lượng đông đảo làm BIM; Kết quả BIM giai đoạn ngắn hạn chưa được sử dụng ở các bước sau thiết kế; Việc phối hợp trao đổi giữa các bên liên quan trên môi trường chung CDE còn nhiều hạn chế; Có thể gây ra sự chậm trễ, khó khăn thêm nếu công việc có yêu cầu tiến độ quá ngắn; Thách thức thay đổi hệ thóng quản lý hoạt động xây dựng là rất lớn…
Kinh nghiệm từ chủ đầu tư BECAMEX
Cũng tại Hội thảo, ông Lê Quang Thắng – Điều phối BIM công trình hạ tầng Tổng công ty Đầu tư và phát triển công nghiệp BECAMEX IDC – đơn vị tiên phong đồng hành cùng quá trình công nghiệp hóa mạnh mẽ của tỉnh Bình Dương trong suốt ba thập kỷ qua cho biết, Becamex IDC đã và đang áp dụng công nghệ BIM vào các khâu thiết kế, thi công, vận hành các công trình dân dụng và hạ tầng giao thông như là một thành tố quan trọng trong kế hoạch phát triển hệ sinh thái đa thành phần, tạo ra sự đột phá cho phát triển kinh tế – xã hội tỉnh Bình Dương.
Trong đó, nổi bật là việc áp dụng BIM cho các công trình thương mại dịch vụ, bệnh viện, trường học, văn phòng và dự án giao thông kết nối các khu công nghiệp, khu đô thị, kết nối Bình Dương với các tỉnh, thành trong Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam và cả nước như dự án mở rộng quốc lộ 13, đường ĐT743, đường Mỹ Phước Tân Vạn, Mỹ Phước Bàu Bàng, cao tốc Hồ Chí Minh – Thủ Dầu Một – Chơn Thành, đường Vành đai 3 trên cao, Vành đai 4 qua địa phận tỉnh Bình Dương…
Ông Lê Quang Thắng khẳng định, việc áp dụng BIM tại Becamex IDC đã mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho chủ đầu tư. Cụ thể, trong giai đoạn thiết kế, việc tạo dựng mô hình 3D giúp chủ đầu tư có cái nhìn trực quan rõ ràng công trình hình thành trong tương lai, từ đó yêu cầu đơn vị tư vấn điều chỉnh thiết kế phù hợp một cách nhanh chóng và dễ dàng.
Ngoài ra, môi trường dữ liệu chung (CDE) và công nghệ “scan to BIM” sử dụng máy quét 3D laser để tạo ra mô hình kỹ thuật số 3D dưới dạng dữ liệu đám mây điểm (point cloud) với độ chính xác cao về các vật thể trong thế giới thực, hỗ trợ quá trình thiết kế hiệu quả.
Trong giai đoạn thi công, mô hình BIM cung cấp khối lượng của dự án một cách chính xác, từ đó giúp chủ đầu tư kiểm soát được chi phí đầu tư xây dựng của dự án. Kết hợp với công nghệ AI so sánh, đối chiếu sản phẩm thi công thực tế với mô hình thiết kế giúp nâng cao chất lượng công trình, hạn chế phát sinh trong quá trình thi công, nâng cao hiệu quả kinh tế của dự án.
Trong giai đoạn quản lý vận hành, sử dụng mô hình BIM làm cơ sở tạo ra bản sao kỹ thuật số (digital twins), từ đó tích hợp vào mô hình thông tin địa lý (GIS) phục vụ công tác quản lý hạ tầng giao thông nói riêng và tổng thể thành phố thông minh Bình Dương nói chung.
Những kết quả trên đã chứng minh việc áp dụng BIM là một yêu cầu tất yếu và bắt buộc ở Việt Nam để bắt kịp xu thế chung của thế giới. Becamex IDC với vai trò và vị thế của mình, sẽ tiếp tục đẩy mạnh và áp dụng sâu rộng hơn nữa công nghệ BIM, góp phần hiện thực hóa mục tiêu chuyển đổi số mà Chính phủ, các bộ ngành và chính quyền tỉnh Bình Dương đã đề ra.
Triển vọng áp dụng BIM cho cao tốc Bắc – Nam
Đánh giá về triển vọng áp dụng BIM cho một số dự án thành phần cao tốc Bắc – Nam phía Đông giai đoạn 2, ông Trần Văn Tâm – Tổng giám đốc Công ty CP Ideco Việt Nam cho biết, để phát huy hiệu quả cao nhất của BIM, nên áp dụng BIM cho toàn bộ vòng đời dự án từ khi lên ý tưởng đến thiết kế cơ sở, thiết kế kỹ thuật, thiết kế bản vẽ thi công, đến triển khai thi công và đưa công trình vào sử dụng. Các quá trình có tính kế thừa giai đoạn sau sử dụng kết quả của giai đoạn trước.
Tuy nhiên, khi không có điều kiện áp dụng cho toàn bộ vòng đời thì trong từng thời điểm của dự án, nếu lựa chọn quy mô và mức độ áp dụng BIM hợp lý thì cũng có thể phát huy hiệu quả theo mục tiêu đề ra.
Hiện nay các dự án thành phần cao tốc Bắc – Nam phía Đông giai đoạn 2 đang được thiết kế bản vẽ thi công và đang bước đầu triển khai thi công. Dự án này có tầm quan trọng đối với quốc gia, tiến độ và chất lượng đang được quan tâm hàng đầu. BIM có ưu điểm trong việc quản lý tiến độ, sản lượng và chất lượng thi công.
Do đó, có thể áp dụng BIM với mục tiêu cụ thể là quản lý tiến độ, sản lượng, chất lượng công trình, đảm bảo sớm đưa công trình vào khai thác, phục vụ sự phát triển kinh tế của đất nước.
Mặc khác, với hệ thống hàng nghìn km đường cao tốc đang được đầu tư xây dựng, việc quản lý vận hành sao cho hiệu quả cũng đang được đặt ra. Việc ứng dụng BIM với mức độ hợp lý và mục tiêu cụ thể trong giai đoạn này là cơ sở dữ liệu để tiếp tục tận dụng cho giai đoạn sau.
Với cao tốc Bắc – Nam phía Đông giai đoạn 2, hiện nay chúng ta có thể áp dụng BIM ở 02 mức độ: Đối với các kết cấu như hầm, cầu phức tạp, nếu chưa có thiết kế bản vẽ thi công chi tiết thì có thể áp dụng BIM để mô hình, xuất bản vẽ, khối lượng từ mô hình đảm bảo độ chính xác cao. Đồng thời, sử dụng mô hình BIM để quản lý chất lượng, tiến độ và sản lượng công trình.
Đối với các phần còn lại, mô hình hóa với mức độ chi tiết của mô hình (Level Of Development – LOD) một cách phù hợp để phục vụ cho công tác quản lý chất lượng, tiến độ và sản lượng công trình. Sau khi hoàn thành công trình, tiến hành cập nhật mô hình BIM hoàn công để phục vụ cho việc quản lý vận hành sau này.
Trong bối cảnh còn có những trở ngại chưa thể khắc phục được ngay (đội ngũ tư vấn chuyên nghiệp về BIM còn thiếu, các giải pháp công nghệ phần mềm liên quan đến BIM hầu hết do nước ngoài cung cấp…), các chuyên gia nhận định rằng, khó khăn của việc áp dụng BIM thành công không phải ở những vấn đề này mà nằm ở tư tưởng, tư duy quen cách làm cũ, khó thay đổi nhanh chóng của các bên tham gia dự án.
Kỳ vọng với sự quyết tâm thực hiện của nhà đầu tư cùng với việc đề ra mục tiêu áp dụng BIM một cách cụ thể, hợp lý, BIM sẽ mang lại hiệu quả thiết thực, góp phần tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững hơn cho ngành Xây dựng, lĩnh vực hạ tầng giao thông.
Nguồn: https://tapchixaydung.vn/chu-dau-tu-quyet-dinh-quy-mo-ap-dung-bim-phu-hop-voi-nguon-luc-20201224000017285.html
