BẤT CẬP VỀ YÊU CẦU TỊNH KHÔNG ĐỨNG
TRONG XÂY DỰNG ĐƯỜNG BỘ HIỆN NAY Ở VIỆT NAM- PHẦN I
Tác giả: PGS.TS. Tống Trần Tùng – Cố vấn Bộ trưởng bộ GTVT
I. Khái niệm chung về tịnh không đứng
Theo kết quả nghiên cứu đã được công bố và được Hiệp hội đường bộ thế giới – PIARC (Tổng cục Đường bộ Việt nam, Hội KHKT Cầu Đường Việt Nam là thành viên của PIARC) đưa vào Từ điển thuật ngữ [1] 20 thứ tiếng, trong đó có tiếng Việt, thì Tịnh không đứng trên đường bộ (Vertical Clearance, còn được gọi là chiều cao xây dựng – Construction headroom) là chiều cao tính từ đỉnh mặt đường đến mặt dưới của cầu vượt bao gồm chiều cao thông thủy tối thiểu (Minimum headroom) cộng với khoảng trống phù hợp bù thêm theo phương thẳng đứng nhằm xét đến sai số thi công và dự phòng.
Chiều cao thông thủy tối thiểu gồm chiều cao cho phép của phương tiện vận tải đường bộ ở trạng thái đứng yên cộng với độ nẩy động học theo chiều thẳng đứng của phương tiện khi chạy trên đường.
Ảnh 1. PIARC họp tại Đà Nẵng tháng 10 năm 2013 (nguồn PIARC)
II. Qui định về tịnh không đứng của một số nước
Từ bản chất của tịnh không đứng như đã trình bày, các nước trên thế giới đã đưa ra các yêu cầu về tịnh không đứng trên hệ thống đường bộ như sau:
- Ở Mỹ, Canada và Mehico
Theo tài liệu “Federal Size Regulations for Commercial Motor Vehicles” [2] được công bố bởi U.S. Department of Transportation, Federal Highway Administration vào năm 2004 thì Hầu hết các giới hạn chiều cao nằm trong khoảng từ 13 feet, 6 inch (4,11 mét) đến 14 feet (4,27 mét)”. Còn theo trang Info@Mexicomlogistics.com thì: “Trên khắp các tỉnh của Canada, giới hạn chiều cao xe là 4,15m.” và: “Ở Mexico: Chiều cao tối đa được phép cho tất cả các loại xe là 4,25 m (13,94 ft)” [3].
Theo Order 1321.1C FHWA Directives Management – Qui định quản lý của Cục đường bộ liên bang Mỹ (FHWA) quy định về Vertical Clearance [4] thì “Các tiêu chuẩn cụ thể về tịnh không đứng được áp dụng cho Hệ thống CAO TỐC LIÊN BANG duy trì tính toàn vẹn của nó cho các mục đích QUỐC PHÒNG. Trên các tuyến đường cao tốc Liên bang, chiều cao thông thủy của các công trình không được nhỏ hơn 16 feet (4,9 MÉT) trên toàn bộ chiều rộng lòng đường, bao gồm cả chiều rộng có thể sử dụng của vai đường. Ở các khu vực ĐÔ THỊ, tịnh không đứng 16 feet (4,9 MÉT) sẽ áp dụng cho ÍT NHẤT MỘT TUYẾN cao tốc. Trên các tuyến CAO TỐC ĐÔ THỊ Liên bang khác, chiều cao thông thủy không được nhỏ hơn 14 feet (4,3 MÉT)”. Ngoài ra, tịnh không đối với giàn biển báo và cầu vượt dành cho người đi bộ là 17 feet (5,1 mét).
- Ở Đức
Điều 32 của StVZO [5] được sửa đổi lần cuối năm 2021về “Kích thước của phương tiện và tổ hợp phương tiện” quy định rằng chiều cao tất cả các phương tiện cơ giới cũng như các tổ hợp phương tiện và xe kéo (bao gồm bất kỳ phương tiện vận chuyển có thể hoán đổi cho nhau được chở cùng) không được vượt quá 4 mét. Theo RAA – Quy chuẩn xây dựng đường cao tốc [6] thì tịnh không đứng trên đường cao tốc (Autobahn) bao gồm tổng của các đại lượng: Chiều cao tối đa được phép của xe (4m); Không gian phía trên xét đến độ nẩy động học theo phương thẳng đứng khi xe vận hành (oberer Bewegungsspielraum – 0,25m) và Không gian phía trên dự phòng cho mọi trường hợp bất lợi (oberer Sicherheitsraum – 0,45m). Như vậy, tịnh không đứng trên đương cao tốc Autobahn của Đức là 4,7m, còn trên đường ô tô không phải cao tốc tùy theo cấp đường là 4,2m – 4,5m (Hình 1).
Hình 1: Các kích thước chính của không gian giao thông và không gian thông thủy theo RAA
- Ở Pháp
Chiều cao cho phép tối đa kể cả hàng hóa cũng là 4m. Theo điều R.131 của Quy chuẩn đường ô tô (Code de la voirie routiere) [7] qui định khi xây dựng cầu vượt qua đường ô tô phải đảm bảo chiều cao thông thủy tối thiểu là 4,3m ở phía dưới cho toàn bộ phạm vi bề rộng của đường.
Quy định về chiều cao tối đa được phép của xe tải của các nước châu Âu được thể hiện ở bảng dưới đây:
CHIỀU CAO VÀ CHIỀU RỘNG TỐI ĐA ĐƯỢC PHÉP CỦA XE TẢI Ở CHÂU ÂU (m)
| Country | Height | Width |
| Albania | 4 | 2.55 (1) |
| Armenia | 4 | 2.55 |
| Austria | 4 | 2.55 (1) |
| Azerbaijan | 4 | 2.55 (1) |
| Belarus | 4 | 2.55 (1) |
| Belgium (2) | 4 | 2.55 (1) |
| Bosnia-Herzegovina | 4 | 2.55 (1) |
| Bulgaria | 4 | 2.55 |
| Croatia | 4 | 2.55 (1) |
| Czech Republic | 4 | 2.55 (1) |
| Denmark | 4 | 2.55 (1) |
| Estonia | 4 | 2.55 (1) |
| Finland (5) | 4.40 | 2.60 (6) |
| France | 4 | 2.55 (1) |
| Georgia | 4 (8) | 2.55 (1) |
| Germany | 4 | 2.55 (1) |
| Greece | 4 | 2.55 |
| Hungary | 4 | 2.55 (1,11) |
| Ireland | 4.65 (14) | 2.55 (1) |
| Italy (16) | 4 | 2.55 (1) |
| Latvia | 4 | 2.55 (1) |
| Liechtenstein | 4 | 2.55 (1) |
| Lithuania | 4 | 2.55 (1) |
| Luxembourg | 4 | 2.55 (1) |
| Malta | 4 | 2.55 (1) |
| Moldova | 4 (17) | 2.55 (1) |
| Montenegro | 4 | 2.55 (1) |
| Netherlands (2) | 4 | 2.55 (1) |
| North Macedonia | 4 (16a) | 2.55 (1) |
| Norway (20) | not defined | 2.55 (1) |
| Poland | 4 | 2.55 (1) |
| Portugal (2,16) | 4 (24,25,26) | 2.55 (1) |
| Romania | 4 | 2.55 (1) |
| Russia | 4 | 2.55 (1) |
| Serbia | 4 | 2.55 (1,29) |
| Slovakia | 4 | 2.55 (1) |
| Slovenia | 4.20 | 2.55 (1) |
| Spain | 4 (32) | 2.55 (1) |
| Sweden | not defined | 2.60 |
| Switzerland | 4 | 2.55 (1) |
| Turkey | 4 | 2.55 (1) |
| Ukraine | 4 (17) | 2.60 |
| United Kingdom | not defined | 2.55 (1) |
- Ở Trung Quốc và Nhật.
Mục 6.1.1 của khoản 6.1 Điều 6 của Qui phạm thông số kỹ thuật quản lý đường ô tô (Trung Quốc) [8] qui định “Xe vi phạm một trong các tiêu chuẩn hạn chế sau đây là xe vận tải quá giới hạn: Tổng chiều cao của xe và hàng vượt quá 4 mét tính từ mặt đất”. Quy chuẩn đường ô tô của Nhật quy định chiều cao cho phép tối đa của xe kể cả hàng hóa là 3,8m và Tịnh không cầu vượt qua đường ô tô kể cả cao tốc tối thiểu là 4,5m [9] (Hình 2).
Hình 2. Quy định của Nhật Bản về chiều cao tối đa của xe và tịnh không đứng
BẤT CẬP VỀ YÊU CẦU TỊNH KHÔNG ĐỨNG
TRONG XÂY DỰNG ĐƯỜNG BỘ HIỆN NAY Ở VIỆT NAM- PHẦN II
Tác giả: PGS.TS. Tống Trần Tùng – Cố vấn Bộ trưởng bộ GTVT
sẽ được đăng tải trong số tiếp theo 16/01/202.
